Trampa, Türkçeleşmiş haliyle, ‘’Mal değişim sözleşmesi’’ demektir ve TBK'nın 282 ila 284. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Zira, Trampa kelimesinin aslı İtalyanca, ‘’ tramutare ‘’, yani,  ‘’Değişim, değiş-tokuş’’ tan gelmektedir. Bu arada, kıymetli evraka ilişkin birçok terim de İtalyanca kökenlidir; ciro, kambiyo v.b. Muhtemelen, Cenevizlilerin orta çağdaki ticarete hakimiyeti buna sebep olmuştur.

Biz konumuza dönelim ve Trampa’nın TBK’daki karşılığına bakalım;

‘’Mal değişim sözleşmesi, taraflardan birinin diğer tarafa bir veya birden çok şeyin zilyetlik ve mülkiyetini, diğer tarafın da karşı edim olarak başka bir veya birden çok şeyin zilyetlik ve mülkiyetini devretmeyi üstlendiği sözleşmedir’’ (TBK md. 282).

‘’Satış sözleşmesine ilişkin hükümler, mal değişim sözleşmesine de uygulanır; buna göre taraflardan her biri, vermeyi üstlendiği şey bakımından satıcı, kendisine verilmesi üstlenilen şey bakımından alıcı durumundadır’’ (TBK md. 283 )

Tam bu noktada, halkımızın ısrarla karıştırdığı ve Trampa yerine kullandığı, ‘’Takas’’ kavramına bir bakalım. Takas, TBK md. 139’da düzenlenmiştir.  

‘’İki kişi, karşılıklı olarak bir miktar para veya özdeş diğer edimleri birbirine borçlu oldukları takdirde, her iki borç muaccel ise her biri alacağını borcuyla takas edebilir.’’

Demek ki neymiş, mal değiş-tokuşu Trampa, para mahsuplaşması Takas. Yani, Trampa ayni, Takas nakdi hukuki ilişkilerde kullanılır.

Mal değişim sözleşmesi bir malın başka bir malla değiştirilmesidir. Değiştirilecek mallar taşınır veya taşınmaz mal olabilir. Mal değişim sözleşmesinde, değiştirilecek malların değerlerinin birbirine eşit olması şart değildir. TKGM’nin efsane Genel Müdürü Galip Esmer kitabında şöyle ifade etmiştir;

‘’ Mal değişim sözleşmesinin konusunu taşınmazlar oluşturuyorsa, bunlar arasındaki değer eşitliğini ayarlamak, şüphesiz ki trampa edilen malların maliklerine aittir. Tapu müdürünün kendi değer ölçüleriyle böyle bir anlaşmaya müdahale yetkisi yoktur. Bu sebeple akdi yapmaktan çekinmesi de söz konusu değildir.’’

Ayrıca, Trampa taraflarının kanuni ipotek hakkı da vardır. Ve yine farklı şehirlerdeki taşınmazlarda trampaya konu edilebilir.

Trampa işleminin şekil unsurunu ise, Yargıtaydan öğrenelim;

“Tapulu taşınmaza ilişkin satış, bağış ve trampa gibi benzeri işlemlerin tapu müdürlüğü önünde resmi şekilde yapılmayan satış ve devirleri hukuken geçersizdir. TBK'nın 232. maddesi hükmüne göre satım hükümleri trampada da tatbik olunur. TMK'nın 706, TBK'nın 213 ve TK'nın 26. maddesi hükümleri uyarınca, tapulu bir taşınmazın haricen satışı geçersizdir. Harici satışta taraflar ancak verdiklerini geri isteyebilirler demiştir.”

Trampa işlemi için Tapu Müdürlüğü’nün istediği belgeler:

1-)Kimlik Belgesi Taşınmaz sahibi veya yetkili temsilcilerinin Kimlik belgeleri

2-)İşlemde temsil var ise temsile ilişkin Vekaletname, yetki belgesi vb. Belge

3-)Zorunlu deprem sigortası Bina nitelikli taşınmazlarda

 4-)Emlak beyan değeri belgesi Taşınmazın bulunduğu belediyeden alınmış  

İşlemin Mali yönü:

Taşınmazların karşılıklı olarak trampa edilmesi halinde, tapu harcının bu iki taşınmazdan emlak vergisi değeri yüksek olanı esas alınarak bu değer üzerinden, bu değerden yüksek bir değerin bildirilmesi halinde ise bildirilecek değer üzerinden, her iki taşınmaz için de hem alıcıdan hem satıcıdan ayrı ayrı olmak üzere binde 20 oranında tapu harcı alınır. Ayrıca tarifeye göre de döner sermaye hizmet bedeli tahsil edilir.

Av. Afşin HATİPOĞLU