Tapu sicili tüzüğü,tapu uygulamalarının ana çizgisini belirler. Tapu sicili tüzüğünü bilmek hemen hemen tapuyu bilmek manasına gelir desem, ciddi bir itiraz görmem. Bu sayfamızda sık sık tüzük şerhi yayınlayarak, ilgilisine rehberlik etmek istiyorum.
 TAPU SİCİLİ TÜZÜĞÜ
Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 22/7/2013,
No : 2013/5150 Dayandığı Kanunun Tarihi : 22/11/2001, No : 4721
 Yayımlandığı R.Gazetenin Tarihi : 17/8/2013,
 No : 28738 Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 5, Cildi : 53
BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tüzüğün amacı, 22/11/2001 tarih ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun öngördüğü tapu sicillerinin düzenli bir biçimde tutulmasını sağlamaktır.
M.K. md:997, K.K.- md:1, 6083 Sy K.- md: 1, TKGM Genelge, 2020/3 (1903)
            Türkiye’de, Tapu Sicili’ni tutan kurumun adı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’dür. Tapu sicili tüzüğünün dayanak kanunu, Medeni Kanun’dur. Medeni Kanun’un 997. Maddesinde yer alan tapu sicilinin tüzükle düzenleneceği hükmü, 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı KHK’nin 139 uncu maddesiyle, bu fıkralarda yer alan “tüzükle” ibareleri “Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikle” şeklinde değiştirilmiştir. Ayrıca MK. m. 1006 ile de tapu teşkilatı özel kanuna bırakılmıştır. Kuruluşu ise 25.06.1925 tarih ve 2015 sayılı yasa ile olmuştur.
            Şu noktayı da belirtmemiz gerekmektedir; her ne kadar ‘’Tapu sicili tüzüğü’’ mevzuatta meri şekilde uygulansa da Türk Medeni Kanunu’na göre Tapu Sicili artık Cumhurbaşkanlığı Yönetmeliği ile düzenlenmelidir. Hukuki bu çelişkiyi belirtmeyi de faydalı görüyoruz.
            Tapu uygulamaları ve tapuya ilişkin hukuki uyuşmazlıklarda tapu sicili tüzüğünün bilinmesi büyük önem taşımaktadır. Medeni Kanun başta olmak üzere meri kanunların tapuya ilişkin hükümleri ile TKGM’nin genelge, duyuru ve görüşlerinin merkezinde, ‘’ Tapu Sicili Tüzüğü ‘’ bulunmaktadır. Bu çalışmamızda da ele alacağımız tapu sicili tüzüğü maddelerini açıklarken, hukukun taşınmaza ilişkin tüm maddelerini taramış olacağız. Bir bakıma tapu mevzuatının ne denli geniş bir sahada uygulandığını da görmüş olacağız.
            Tapu Sicilinin tutulması tarihi bir arka plana dayanır. Cumhuriyet dönemine gelinceye kadar Osmanlı Devleti’nin de kendine has bir tapu sistemi olduğunu biliyoruz. Tahrir sistemi, 1847 tapu nizamnamesi derken1858 tarihli ‘’Kanunname-i Arazi’’ kanunu kabul edilmiştir. Bu kanun ile arazi beş bölüme ayrılmıştır:
1- Arazi-i memlüke (mülk)
2- Arazi-i emriy ye (miri)
3- Arazi-i mevkufe-i sahiha (vakıf)
4- Arazi-i metruke (metruk)
5- Arazi-i mezat (ölü arazi)
            Görüldüğü gibi bugün dahi hukuki husumetlere konu olan birçok taşınmaz davasının temelinde yatan tanımlamları Osmanlı döneminde de görebiliyoruz. Cumhuriyet dönemine gelindiğinde, 1926 tarihinde kabul edilen Medeni Kanun’un bir devrim olduğunu söyleyebiliriz. Taşınmaz mevzuatı kapsamında bakıldığında 1930 tarih ve 268 sayılı Tapu Sicili Nizamnamesi önemli bir başlangıçtır. 1934 tarih 2613 sayılı ‘’Kadastro ve Tapu Tahrir Kanunu’’ , 1934 tarih 2644 sayılı ‘’Tapu Kanunu’’ 1966 tarihli 766 sayılı ‘’Tapulama Kanunu’’ tapu ve kadastro alanını düzenleyen ve ön plana çıkan hukuk metinleridir. 1987 yılında ise 2613 ve 766 sayılı kanunlar kaldırılarak 3402 sayılı Kadastro Kanunu uygulamaya girmiştir. Tapu Kanunu ise halen 1934’deki metni ve sayısı ile yürürlüktedir, üzerinde birçok değişiklik yapılmış olsada 2644 sayılı tapu kanunu belli maddeleri (Örn. M.26) dışında işlevselliğini yitirmiştir, bu nedenle de devasa bir mevzuata işaret eden Tapu Sicili sistemini ‘’Tapu Sicili Tüzüğü’’ taşımaktadır. 
            Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’ne baktığımızda ise; 2022 yılı itibari ile 175. yaşını kutladığını görüyoruz. T.C Devletinin hafızası olan bu kurumun arşivinde iki yıl görev yapma şerefini yakalamış biri olarak şunu söylemek isterimki, sadece Türk halkının değil 26 ülkenin mülkiyet güvencesi o müstesna arşivlerde saklanmaktadır. Tahrir defterleri, Temessük kayıtları ( dönemin tapu memurlarının düzenlediği tapu senetleri ) ve daha sayısız mülkiyet belgesi TKGM’nin arşivinde korunmaktadır.  bizler için hukuki değeri olan belgelerdir.
            Arşiv hizmetlerinin yanısıra tapu sicili uygulamaları açısından da TKGM faaliyetleri büyük bir kamu hizmeti aynasıdır. Çağın tüm gereklerini eşanlı şekilde uygulayan TKGM elektronik sisteme en hızlı geçen kamu kurumu olmuştur. Bugün tapuda yapılan işlemlerin tamamı çevrimiçi ortamda yapılmaktadır. Ayrıca TKGM’nin fiziki arşivlerinin yedeklemesi de yapılmıştır. Türkiye’de en sağlam kayıt tutan kurumun TKGM olduğu tartışmasız bir gerçektir. O kadarki; en son bağımsızlığını kazanan Kosova devleti kendi tapu sistemini kurmak için TKGM’nin arşivindeki Osmanlıca belgeleri talep etmiştir. Yine son Irak savaşında tahrip edilen kayıtların kontrolü için TKGM’nin arşiv sistemi kullanılmıştır.
            TKGM tapu müdürlüklerindeki tüm belgeleri tarayarak sayısallaştırmaktadır. Tüm gerçek kişilerin T.C kimlik numaraları sisteme tanımlanmıştır. Yine tapuda işlem yaptırmak isteyen ilgili kişi Web-Tapu sisteminden başvurusunu yapabilmektedir. 2022 yılı itibari ile Türkiye genelinde yapılan tapu işlemi sayısı 14 milyonu geçmiştir. Bu dünya devletleriyle kıyaslanamayacak ölçüde büyük bir işlem hacmidir.

Av. Afşin Hatipoğlu