Bugün bir meslektaşımızın e-posta aracılığı ile yönelttiği soruları cevaplayacağım, bu sayede de oldukça önemli konulara değinmiş olacağım. Öncelikle soruları buraya alıyorum;

‘’ Merhaba Afşin Hatipoğlu ve maili okuyacak kıymetli ekip arkadaşları, Ben…. Taşınmaz Hukuku alanında birbiriyle bağlantılı birkaç soru yönlendirmek istiyorum. Ayırırsanız vaktiniz ve paylaşırsanız tecrübe ve yorumlarınız için şimdiden teşekkür ederim.

Boşanma protokolü uyarınca ilamda ".. arsanın tapuda devredilmesine " ibaresi geçiyor. Hüküm kısmında mevcut. Okuduğum makalelerde ilamların icra edilebilirliği açısından bu minvalde bir ayrıma gidildiğini gördüğüm için belirtme gereği duyuyorum. 

1. Bu şekilde arsanın mülkiyeti tescilsiz kazanılmış mı oluyor?
2. 10 yıl boyunca tescil yapılmazsa ilam zamanaşımına uğrar mı?
3. Yoksa taşınmazın aynına ilişkin bir karar olduğu için zamanaşımından bahsedemez miyiz?
4. Her ne kadar ilamda yer alsa da olası tescil davasında devir borcu sözleşmesel borçtur denilerek zamanaşımı def'i ileri sürülebilir mi?
5. Olağan zamanaşımıyla mülkiyetin kazanılmasından söz edilebilir mi?(1.Tapuya kayıtlı taşınmaz, 2.Mahkeme ilamıyla tapudaki hak sahibi gerçeği yansıtmadığından yolsuz tescil, 3.Davasız aralıksız 10 yıl malik sıfatıyla zilyet. )
6. İlamda "5 gün içinde tapuda devredilmesine" ibaresi olağan zamanaşımıyla kazanım hususunda iyiniyeti bertaraf etmiş midir? ‘’

Cevap-1: Anayasanın 138. Maddesi gereği, mahkeme kararları amir hükümdedir. Bu nedenle mahkemelerin verdikleri kararlar hukuk dünyası için bağlayıcıdır. Arsanın mülkiyeti, TMK’ya göre ancak tescil ile kazanılır. Ancak TMK 705, tescilsiz iktisap hallerini de düzenlemiştir. Bu hallerden biri de mahkeme kararıdır. Dolayısıyla Bir arsanın mahkeme hükmü ile el değiştirmesi durumunda, bu kazanımın karar hükmünde açıkça yazması ile lehine hüküm kurulan taraf malik sıfatını kazanır.

Cevap-2, 3 ve 4: Kural olarak ilamların, sözleşmeye dayanan veya sözleşme dışı borçlar için zamanaşımı süresi azami 10 yıl olduğu için, hükmün verildiği tarihten itibaren on yıl geçmekle zamanaşımına uğrayacağı kabul edilmektedir. (İİK md. 39, TBK md. 146) Ancak  taşınmazın tesciline ilişkin ilamların zamanaşımına uğramayacağı, tapu müdürlüğüne ibraz edilirse ve taşınmaz el değiştirmemiş veya başkası tarafından kazanılmamışsa  her zaman infaz edilebilir. Nitekim Yargıtay da bazı kararlarında TMK'nın 642. maddesi hükmünce alınmış olan ilamlar ile şufa ve  müdahalenin (el atmanın) önlenmesi ilamlarının zamanaşımına uğramayacağını belirtmiştir.

Cevap-5: Olağan zamanaşımı ile taşınmaz mülkiyetinin kazanılması usulü, TMK 712’de düzenlenmiştir. Buna göre;

‘’ Geçerli bir hukukî sebep olmaksızın tapu kütüğüne malik olarak yazılan kişi, taşınmaz üzerindeki zilyetliğini davasız ve aralıksız olarak on yıl süreyle ve iyiniyetle sürdürürse, onun bu yolla kazanmış olduğu mülkiyet hakkına itiraz edilemez.’’

Bu açık bir yolsuz tescil işaretidir, soruların geneline baktığımızda bir mahkeme kararından bahsediliyor, bu nedenle yolsuz tescil olamayacağından TMK 712 burada uygulanamayacaktır.

Cevap-6:Bu ilginç bir durum, buradaki ‘’ 5 gün ‘’ ifadesi ara karar şeklinde kurularak tarafları tapuya yönlendirmek için kullanılıyor, aksi takdirde, ‘’ Hüküm’’ bölümünde bu tip bir ifadenin yer alması söz konusu olamaz. Hakim hükmü hiçbir tereddütte yer bırakmayacak şekilde açıkça yazmalıdır.

Karar ile taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi (HMK. md. 297) ve kararların altının kararı veren hakim(ler)le zabıt katibi tarafından imzalanması gereklidir (HMK 302. md). Kararın yerine getirilebilmesi (infazı) için kararda tarafların ve davaya katılanların kimlikleri, varsa yasal temsilci ve vekillerinin ad ve soyadı ile adreslerinin yazılması yasal zorunluluktur.

               Av. Afşin HATİPOĞLU